Theo thống kê của Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại, Bộ Giao thông vận tải có 17 dự án đang triển khai và được Thủ tướng Chính phủ giao 4.876,733 tỷ đồng kế hoạch vốn năm 2022. Ngoài ra, Bộ Giao thông vận tải đang có 07 dự án mới, trong đó có 02 dự án đang đề xuất vay, 01 dự án đang trình duyệt chủ trương đầu tư, 02 dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư và chờ phê duyệt quyết định đầu tư, 02 dự án đang chuẩn bị được đàm phán, sửa đổi Hiệp định vay.

Theo số liệu của Bộ Tài chính, tính đến hết 30/4/2022, Bộ Giao thông vận tải giải ngân được 954,227 tỷ đồng, đạt 19,57% kế hoạch vốn đầu tư nguồn nước ngoài được giao, trong đó chia thành 03 nhóm như sau: nhóm chưa giải ngân kế hoạc vốn năm 2022 (06 dự án), nhóm có tỷ lệ giải ngân từ 9-20% (04 dự án) và nhóm có tỷ lệ giải ngân trên 20% (07 dự án).

Ảnh ông Trương Hùng Long – Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại phát biểu tại buổi làm việc

Thảo luận tại cuộc họp, đại diện Bộ Giao thông vận tải và các đơn vị đã đánh giá tình hình giải ngân, những khó khăn, vướng mắc và đưa ra các giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư nguồn vay nước ngoài của Chính phủ năm 2022. Bên cạnh một số dự án có tiến độ giải ngân tốt như Dự án VRAMP, Dự án Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng, Dự án xây dựng cầu cạn Mai Dịch – Nam Thăng Long thuộc đường vành đai III thành phố Hà Nội, Dự án LRAMP, Dự án tuyến nối Quốc lộ 91 và tuyến tránh thành phố Long Xuyên… thì một số dự án có tiến độ giải ngân chậm với một số nhóm nguyên nhân.

Nguyên nhân chậm giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian vừa qua do một số dự án gặp khó khăn trong việc tổ chức thực hiện dự án như giải phóng mặt bằng, đấu thầu, phê duyệt thiết kế. Cụ thể, Dự án Kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc của Ban Quản lý dự án 2 sử dụng hai nguồn vốn ADB và vốn viện trợ DFAT của Úc mới đầu thầu 9/11 gói thầu, hai gói thầu còn lại dự kiến sẽ hoàn thành đấu thầu vào nửa sau của năm 2022. Ngoài ra, nguồn vốn viện trợ DFAT của Úc có tiến độ giải ngân chậm, nhà tài trợ đang có những yêu cầu thay đổi về điều kiện giải ngân của nguồn vốn. Dự án đường ô tô Tân Vũ – Lạch Huyện vay JICA gặp vướng về việc thanh toán thuế VAT cho nhà thầu và bị khiếu nại do chậm thanh toán. Dự án Cải tạo cầu yếu và cầu kết nối trên các Quốc lộ sử dụng vốn vay EDCF gặp vướng mắc do tiến độ đánh giá thầu của nhà tài trợ còn chậm.

Nhóm nguyên nhân liên quan đến việc điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án và điều chỉnh Hiệp định vay xảy ra tại các dự án: Đường ô tô Tân Vũ – Lạch Huyện vay JICA, Dự án Nâng cấp, mở rộng QL9 đoạn từ cảng Cửa Việt đến QL1 sử dụng vốn dư của Dự án VRAMP vay World Bank.

Ngoài ra có một số nguyên nhân khách quan như: ảnh hưởng dịch Covid-19 bùng phát các tháng đầu năm, vấn đề liên quan đến nhà tài trợ, giá cá nguyên vật liệu tăng cao khiến tiến độ thi công và giải ngân kế hoạch vốn bị ảnh hưởng (Dự án Kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc vay ADB, Dự án Thành phần 1A thuộc Dự án đường Tân Vạn – Nhơn Trạch vay Kexim, Cải tạo cầu yếu và cầu kết nối trên các quốc lộ sử dụng vốn vay Kexim, Tăng cường kết nối giao thông khu vực Tây Nguyên vay World Bank).

Riêng Dự án Đường sắt Cát Linh – Hà Đông, Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại và Bộ Giao thông vận tải đã nhất trí rằng Bộ chủ quản cần có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư để báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ về vấn đề bổ sung kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn cho dự án do chênh lệch tỷ giá đồng nhân dân tệ.

Vì những nguyên nhân trên, Bộ Giao thông vận tải cùng các đơn vị đã có các rà soát, đánh giá cụ thể về khả năng giải ngân của từng dự án, điều chuyển kế hoạch vốn giữa các dự án chậm giải ngân sang dự án có tiến độ giải ngân tốt, còn thiếu vốn hoặc hủy vốn nếu có để kịp thời tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Ảnh lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải và các Ban Quản lý dự án trong buổi làm việc

Kết luận buổi làm việc, lãnh đạo Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại đề nghị, Bộ Giao thông vận tải, các ban quản lý dự án phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại để thực hiện Công điện 307/CĐ-TTg ngày 8/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài. Chủ dự án cần tập trung triển khai trong thời gian tới để có khối lượng hoàn thành cho giải ngân, kịp thời báo cáo cơ quan chủ quản các vướng mắc phát sinh trong từng khâu thực hiện dự án để có biện pháp xử lý càng sớm càng tốt, cung cấp hồ sơ đầy đủ theo quy định khi thực hiện kiểm soát chi, rút vốn.

Đối với các dự án cần sớm hoàn thành đưa vào sử dụng, các dự án sắp kết thúc thời gian thực hiện, thời gian giải ngân (như (Dự án VRAMP, Dự án Kết nối Tây nguyên,…), Bộ Giao thông vận tải cần lưu ý ưu tiên bố trí nguồn lực đầy đủ, kịp thời. Trường hợp các dự án sắp hết hạn giải ngân theo hiệp định vay cần được gia hạn, thay đổi về chủ trương đầu tư do kéo dài thời gian thực hiện, Bộ Giao thông vận tải cần làm thủ tục trình cấp có thẩm quyền phê duyệt ít nhất 6 tháng trước ngày kết thúc dự án để Bộ Tài chính có thời gian đàm phán với nhà tài trợ và thực hiện thủ tục gia hạn hiệp định vay theo đúng quy định (Dự án Giao thông đồng bằng Bắc bộ). Nếu có dự án dự kiến không sử dụng hết nguồn vốn được giao, Bộ Giao thông vận tải cần sớm báo cáo cấp có thẩm quyền về vấn đề này.

Để làm cơ sở sử dụng vốn dư của Dự án VRAMP cho Dự án Nâng cấp mở rộng Quốc lộ 9, Bộ Tài chính sẽ sớm báo cáo Thủ tướng Chính phủ các thủ tục liên quan tới Hiệp định vay để đẩy nhanh tiến độ thực hiện của dự án.

Đối với các kiến nghị của Bộ Giao thông vận tải và các Ban quản lý dự án liên quan đến giải ngân và thanh toán, Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại sẽ phối hợp chặt chẽ để xử lý nhanh không ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân dự án./.