Hiện nay, Bộ NN&PTNT đang thực hiện triển khai 18 dự án/tiểu dự án sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, được giao kế hoạch vốn năm 2022 (bao gồm 4 dự án thành phần thuộc Dự án Chương trình kỹ năng và kiến thức cho tăng trưởng kinh tế toàn diện), trong đó có 10 dự án ô Bộ NN&PTNT thực hiện cùng các địa phương và 2 dự án (gồm dự án SAHEP và Dự án Chương trình kỹ năng và kiến thức cho tăng trưởng kinh tế toàn diện) Bộ NN&PTNT thực hiện cùng các Bộ khác.

Theo Quyết định số 2048/QĐ-TTg ngày 6/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ về giao kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2022, Bộ NN&PTNT được giao kế hoạch vốn đầu tư 2022 từ vốn nước ngoài là 1.900.000 triệu đồng (giảm khoảng 1,13 lần so với số kế hoạch vốn năm 2021), Bộ NN&PTNT đã giao chi tiết kế hoạch vốn đầu tư 2022 từ vốn nước ngoài là 1.900.000 triệu đồng (100% kế hoạch Chính phủ giao). Hiện số kế hoạch vốn năm 2022 theo Quyết định giao chi tiết của Bộ NN&PTNT nêu trên đã được nhập TABMIS là 1.889.600 triệu đồng. Như vậy, tỷ lệ kế hoạch vốn 2022 được phân bổ và nhập trên TABMIS xấp xỉ 99,45% kế hoạch Chính phủ giao (1.100 triệu đồng chưa được nhập TABMIS cho Dự án Phục hồi và quản lý bền vững rừng ngập mặn vùng Đồng bằng Sông Hồng vay vốn KfS và dự án Hiện đại hóa ngành lâm nghiệp và tăng cường tính chống chịu vùng ven biển điều chỉnh giảm số nhập TABMIS 9.300 triệu đồng đối với tiểu dự án tại Thanh Hóa).

Số giải ngân vốn nước ngoài 4 tháng đầu năm 2022 theo thống kê của Bộ Tài chính là 192.940 triệu đồng, đạt 10,15% kế hoạch 2022 được giao. Như vậy trong số 13 Bộ, ngành được Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài năm 2022, Bộ NN&PTNT xếp thứ 2 về tỷ lệ giải ngân tại thời điểm 30/4/2022.

Thảo luận tại cuộc họp, đại diện Bộ NN&PTNT và các đơn vị đã đánh giá tình hình giải ngân, những khó khăn, vướng mắc và đưa ra các giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư nguồn vay nước ngoài của Chính phủ năm 2022.

Ông Nguyễn Hải Thanh - Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng công trình có ý kiến tại cuộc họp

Nguyên nhân từ khâu tổ chức thực hiện dự án: vướng mắc liên quan đến Cơ quan chủ quản, Ban Quản lý dự án, nhà thầu trong khâu giải phóng mặt bằng, thiết kế cơ sở, đấu thầu, phê duyệt kế hoạch thực hiện, cụ thể là: một số dự án nhà thầu còn lúng túng do có sự khác biệt về quy định của Việt Nam và nước ngoài, quá trình, thủ tục thực hiện đấu thầu quốc tế phức tạp, mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến công tác thi công, chậm giải ngân (Dự án Quản lý nước Bến Tre; Chương trình cải cách giáo dục kỹ thuật và đào tạo nghề - Trung tâm giáo dục kỹ thuật và đào tạo nghề xanh chất lượng cao, Dự án kỹ Chương trình kỹ năng và kiến thức cho tăng trưởng kinh tế toàn diện); tính sẵn sàng và chủ động của dự án còn thấp, nhiều trường hợp dự án được bố trí đủ kế hoạch vốn nhưng triển khai chậm do việc chậm phê duyệt kế hoạch hoạt động chi tiết và thủ tục chuẩn bị đầu tư.

Nhóm nguyên nhân từ việc dự án cần thực hiện các thủ tục điều chỉnh: điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh Hiệp định vay: gia hạn, cơ cấu lại,… (có 1 dự án đang phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư, 1 dự án đang điều chỉnh quyết định đầu tư, 1 dự án đang đề xuất gia hạn).

Ngoài ra, nguyên nhân khách quan do giá cả nguyên vật liệu tăng đột biến, tạo áp lực tài chính cho nhà thầu, có thể dẫn đến thua lỗ trong hoạt động xây dựng, làm chậm tiến độ Dự án (Dự án Quản lý nước Bến Tre; Dự án SAHEP – Học viện Nông nghiệp Việt Nam); tình hình dịch bệnh COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp vào các tháng đầu năm nên các hoạt động hiện trường của hầu hết các dự án đầu tư xây dựng bị gián đoạn, việc nhập khẩu thiết bị cũng gặp khó khăn, hoạt động của các Ban QLDA, tư vấn cũng bị hạn chế do các biện pháp cách ly xã hội.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng yêu cầu các Ban Quản lý dự án của Bộ NN&PTNT rà soát, đánh giá cụ thể về khả năng giải ngân của từng dự án cụ thể, điều chuyển kế hoạch vốn giữa các dự án chậm giải ngân sang dự án có tiến độ giải ngân tốt, còn thiếu vốn hoặc hủy vốn nếu có để kịp thời tổng hợp báo cáo cấp có thẩm quyền.

Ông Trương Hùng Long - Cục trưởng Cục QLN&TCĐN kết luận tại cuộc họp

Kết luận Hội nghị, lãnh đạo Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại đề nghị Bộ NN&PTNT, các Ban quản lý dự án có các văn bản cam kết tiến độ giải ngân cụ thể cho từng dự án gửi Bộ Tài chính.

Đối với các dự án cần sớm hoàn thành đưa vào sử dụng, các dự án sắp kết thúc thời gian thực hiện, thời gian giải ngân (như Dự án SAHEP Học viện Nông nghiệp Việt Nam 30/4/2023), cần lưu ý ưu tiên bố trí nguồn lực đầy đủ, kịp thời.

Trường hợp các dự án sắp hết hạn giải ngân theo hiệp định vay cần được gia hạn, thay đổi về chủ trương đầu tư do kéo dài thời gian thực hiện, Bộ NN&PTNT cần triển khai thủ tục trình cấp có thẩm quyền phê duyệt ít nhất 6 tháng trước ngày kết thúc dự án để Bộ Tài chính có thời gian đàm phán với nhà tài trợ và thực hiện thủ tục gia hạn hiệp định vay theo đúng quy định (Dự án Lèn – Hoàng Mai hết hạn giải ngân ngày 28/8/2022, đã được phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư kéo dài thời gian thực hiện nhưng Bộ NN&PTNT chưa hoàn tất thủ tục điều chỉnh Quyết định đầu tư, đề xuất gia hạn Hiệp định vay).

Đồng thời, Bộ NN&PTNT cần lưu ý thực hiện rà soát nhu cầu vốn, tiến độ bố trí vốn, phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư đặc biệt là các dự án đề nghị bổ sung, điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn và hằng năm, đảm bảo dự án có đủ nguồn vốn thực hiện, không ảnh hưởng tới tiến độ và thời hạn giải ngân.

Bộ Tài chính sẽ phối hợp với Bộ NN&PTNT và các Ban quản lý dự án tổ chức các đoàn làm việc tại các địa phương thực hiện dự án ô nếu cần thiết để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân các dự án thuộc loại này tại Bộ NN&PTNT.