Trong bối cảnh đối mặt với khủng hoảng tài chính và y tế trầm trọng nhất kể từ khi tuyên bố độc lập kể từ 1948 đến nay, tỷ lệ nợ so với GDP của Sri Lanka tăng từ 42% năm 2019 lên 104% năm 2021, dự trữ ngoại hối thấp chưa từng có ở mức 1,94 tỷ USD vào cuối tháng 3/2022. Vào ngày 12/4/2022, Sri Lanka tuyên bố đình chỉ việc trả một số khoản nợ nước ngoài cho tới khi đạt được thỏa thuận tái cơ cấu nợ với IMF, theo đó tuyên bố vỡ nợ với 35,5 tỷ USD nước ngoài trên tổng số khoản nợ quốc tế 51 tỷ, trong đó 7 tỷ USD đáo hạn năm 2022. Đến ngày 18/5/2022 là kết thúc thời gian gia hạn 30 ngày để trả 78 triệu USD của các lô trái phiếu đáo hạn năm 2023 và năm 2028. Tuy nhiên, Sri Lanka chính thức “không thể trả được nợ”. Trái phiếu bằng đồng đô la của quốc gia này hiện đang nằm trong nhóm hoạt động kém nhất trên thế giới.

Ngay sau khi kết thúc thời gian gia hạn thanh toán, ngày 19/5/2022, cơ quan xếp hạng tín nhiệm Fitch đã hạ bậc xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Sri Lanka xuống mức “vỡ nợ” (RD).

Hiện nay, Sri Lanka đang tìm cách tái cơ cấu các khoản nợ hơn 50 tỷ USD của các chủ nợ nước ngoài, để có thể kiểm soát tốt hơn việc trả nợ. Nước này cũng đã bắt đầu đám phán với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) về một gói cứu trợ và đàm phán lại các thỏa thuận nợ với các chủ nợ. Chính phủ Sri Lanka cũng cho biết họ cần tới 4 tỷ USD trong năm 2022, đồng thời cũng cảnh báo lạm phát có thể tăng lên tới 40%.

Theo các nhà phân tích, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này do ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch Covid-19 và tác động của cuộc chiến tranh địa chính trị Nga – U-crai-na đã làm xói mòn vị thế tài chính của đất nước này khiến việc tiếp tục thực hiện các nghĩa vụ trả nợ trở nên bất khả thi. Mặt khác, lãi suất toàn cầu tăng, giá năng lượng cao và lạm phát gia tăng cũng là áp lực đè nặng lên các nền kinh tế đang phát triển phụ thuộc vào nhập khẩu như Sri Lanka.

Du lịch là ngành công nghiệp trong điểm của Sri Lanka, đóng góp tới 12% GDP và là nguồn thu ngoại tệ lớn thứ 5 của đất nước này. Từ sau khi đại dịch xảy ra trên toàn cầu, doanh thu từ ngành du lịch ở Sri Lanka gần như bằng 0, tỷ lệ thất nghiệp tăng mạnh. Đại dịch đã làm sụt giảm doanh thu du lịch nghiêm trọng, vốn dĩ khoảng 4 tỷ USD mỗi năm trong nền kinh tế 80 tỷ USD trước năm 2019. Ngay cả lượng kiều hối cũng giảm từ khoảng 7 tỷ USD trước đại dịch xuống còn chưa đầy một nửa mức hiện tại. Kết quả là nguồn thu từ du lịch và kiều hối sụt giảm nặng nề. Bên cạnh đó một nguồn thu ngoại hối quan trọng là chè với sản lượng giảm mạnh do lệnh cấm sử dụng (và nhập khẩu) phân bón hóa học. Bên cạnh đó, lệnh cấm phân bón còn ảnh hưởng xấu đến sản xuất gạo, khiến quốc gia này lần đầu tiên phải nhập khẩu gạo. Đi kèm với việc chính phủ chi tiêu cao, cắt giảm thuế làm tổn hại ngân khố và nguồn dự trữ ngoại tệ bị cạn kiệt.