Sau khi Bộ trưởng Bộ Tài chính Anh Rishi Sunak công bố kế hoạch ngân sách quốc gia trong hoàn cảnh ứng phó với đại dịch Covid 19. Nền kinh tế nước Anh có vẻ sẽ trải qua một cuộc suy thoái nhanh chóng và sâu sắc nhất trong những năm gần đây.

Chính phủ Anh đã đồng ý thực hiện các gói cứu trợ các công ty và người dân của mình thông qua việc hỗ trợ người lao động, đưa ra các gói cho vay của Chính phủ đối với các công ty được đánh giá là “có thể trụ được”. Kết quả của kế hoạch này là nợ của Chính phủ sẽ cao hơn rất nhiều so với số được dự kiến trước khi đại dịch Covid xảy ra. Tuy nhiên, cho đến nay, chi phí thực tế của việc  vay nợ có thể sẽ thấp hơn con số dự kiến ​​vào tháng 3 trong bản kế hoạch ngân sách của Bộ trưởng Anh công bố.

Hiện nay, có quá nhiều sự không chắc chắn về các yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển của nền kinh tế, do đó các nhà dự báo kinh tế thuộc Văn phòng trách nhiệm Ngân sách (OBR) của Anh và Ngân hàng trung ương Anh đã từ chối đưa ra các dự báo thông thường đối với nền kinh tế mà thay vào đó họ trình bày các kịch bản kinh tế. Mô hình chi tiết hơn của tổ chức tư vấn Resolution Foundation mô tả và phân tích những gì có thể sẽ xảy ra trong các kịch bản đã được trình bày. Theo ước tính, sau 3 tháng thực hiện lệnh phong tỏa, tỷ lệ nợ trên GDP của Anh sẽ sớm quay trở lại mức 100%, chỉ số nợ chưa từng thấy kể từ những năm 1950, khi Anh vẫn chịu những gánh nặng từ chi phí từ Chiến tranh thế giới lần thứ 2.

Biểu 1: Tỷ lệ Nợ/GDP của Anh trước và sau khi có Covid-19

Bên cạnh đó, lãi suất cũng đang giảm. Khi kế hoạch ngân sách được đưa ra, Văn phòng trách nhiệm Ngân sách OBR dự kiến lãi suất trung bình nợ Chính phủ trong giai đoạn 2020 -2023 khoảng 0.9% một năm. Ngân hàng Trung ương đã thông báo việc giảm lãi suất, mức lãi suất thấp lỷ lục và chương trình mua lại nợ Chính phủ. Lãi suất chuẩn của trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 10 năm đã giảm xuống gần mức 0.2%. Nhiều chiến lược gia trái phiếu hiện cho rằng việc rời khỏi Liên minh châu Âu mà không có thỏa thuận sẽ đẩy Ngân hàng trung ương Anh vào mộ kịch bản tiêu cực cơ bản, điều này gây ra áp lực giảm chi phí vay.

Biểu 2: Chi phí lãi vay so với doanh thu của khu vực công

Chi phí vay thấp là tin tốt cho Chính phủ.  Ngày 20/5, Anh đã phát hành trái phiếu chính phủ với lãi suất âm lần đầu tiên và điều này có nghĩa là Chính phủ Anh đang đi vay một cách hiệu quả, khi các nhà đầu tư nắm giữ những trái phiếu này đến ngày đáo hạn sẽ nhận được ít hơn số tiền họ bỏ ra, tính cả lãi.Trong kịch bản của tổ chức Resolution đã cho rằng chi phí lãi vay sẽ chiếm một phần doanh thu thuế nhỏ hơn vào năm 2024 so với ngân sách dự kiến. Lãi suất vay có thể sẽ thấp hơn bất kỳ thời điểm nào trong lịch sử hậu thời kỳ chiến tranh của Anh. Và hơn thế nữa, không chỉ các khoản vay mới với chi phí thấp hơn mà các khoản nợ hiện tại sẽ có khả năng được tái cơ cấu với lãi suất thấp hơn. Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh, ông  Ben Broadbent cho biết, tỷ lệ lạm phát của Anh có thể sẽ giảm xuống dưới 1% trong vài thàng tới, thậm chí có thể giảm dưới mức 0% vào khoảng cuối năm 2020. Chúng ta có thể hy vọng vào sự phục hồi của nền kinh tế của Anh khi chi phí vay đang chuyển động ngược chiều với quy mô nợ công của quốc gia này.

Với diễn biến như vậy thì các quốc gia trong đó có Việt Nam nên có chính sách quản lý nợ thận trọng để kiểm soát an toàn nợ công trong bối cảnh hậu covid đồng thời đảm bảo cân đối nguồn lực cho phát triển kinh tế.